نیترات سدیم (Sodium nitrate) ترکیبی با فرمول شیمیایی NaNO3 و نمک نیترات معدنی سدیم است که به عنوان کود استفاده می شود.
نام محصول: نیترات سديم
نام انگلیسی: Sodium Nitrate
فرمول شیمیایی: NaNO3
بررسی و آنالیز نیترات سدیم
جامد سفید رنگ و محلولی ویژه
نیترات سدیم یک ماده جامد سفید رنگ و بسیار محلول در آب است که فرم معدنی آن به نام های نیتراتین ، نیتراتیت و نیتر سودا شناخته می شود. به علت مناسب بودن قیمت نیترات سدیم یک منبع دسترسی آسان به آنیون نیترات (NO3−) است که در واکنش های مختلف در مقیاس های صنعتی برای تولید کودها ، پیروتکنیک ها و بمب های دود ، شیشه و سفال و به عنوان ماده نگهدارنده به ویژه برای گوشت مورد استفاده قرار می گیرد. بیشترین ذخایر این ماده که به طور طبیعی تشکیل شده است در شیلی و پرو یافت می شود و نمک های نیترات در داخل کانسارهای معدنی به نام سنگ calicheقرار دارند.
سوختن ماده ای غیرقابل احتراق!
سدیم نیترات غیر قابل احتراق است اما سوختن مواد قابل احتراق را تسریع می کند. اگر مقادیر زیادی از این ماده در آتش سوزی درگیر باشد ممکن است انفجار ایجاد شود. همچنین NaNO3 اگر برای مدت طولانی در معرض گرما یا آتش قرار بگیرد منفجر خواهد شد. و اکسیدهای سمی ازت را در آتش سوزی ها تولید می کند که برای سلامت افراد خطرناک هستند.
کاربردهای متنوع این ماده در صنایع
- این ماده در ساخت تقویتکنندهها، بمب دودزا و موارد زیاد دیگر کاربرد دارد.
- به دلیل ممانعت از رشد باکتری های فاسد کننده و حفظ رنگ طبیعی گوشت در تولید فراوردههای گوشتی کارخانهای نظیر سوسیس و کالباس بکار میرود و طی فرایند هضم در بدن انسان به نتروزامین تبدیل میشود. نتروزامین مادهای بشدت سرطانزاست و در فهرست مواد سرطانزا قرار دارد. نیترات سدیم به سرعت به وسیله ریشه گیاهان جذب و مصرف میشود. و در مقادیر مناسب به عنوان کود استفاده می شود.
- برای ساخت شیشه مقاوم استفاده میشود.
- از واکنش نیترات سدیم با اسید سولفوریک اسید نیتریک نیترات سدیم صنعتی تولید می شود.ولی این واکنش بازدهی خوبی ندارد. معمولا در صنعت برای استفاده از مقادیر اضافی اسید سولفوریک صورت گرفته و محصول نهایی آن بی سولفات است.
- این ترکیب با تشکیل یک محیط آبی هیبرید برای خالص سازی طلا و دیگر فلزات مورد استفاده قرار می گیرد.
- کاربردهای کمتر متداول نیترات سدیم صنعتی به عنوان یک اکسید کننده در آتش بازی ها است. به عنوان جایگزین نیترات پتاسیم که معمولاً در پودر سیاه یافت می شود ، بکار برده می شود.
کاربرد های زیستی و بیولوژیک
- سدیم نیترات به همراه نیترات پتاسیم و نیترات کلسیم برای ذخیره سازی گرما و اخیراً برای انتقال گرما در نیروگاه های خورشیدی استفاده می شود. همچنین مخلوطی از این ۳ ترکیب به عنوان ماده ذخیره کننده انرژی در نیروگاه ها مورد استفاده قرار می گیرد.
- این ماده در صنعت فاضلاب برای تنفس میکروارگانیسم ها استفاده می شود. نیتروسوموناس ، نوعی میکروارگانیسم است که نیترات را برای مصرف به اکسیژن ترجیح می دهد. و این امکان را میدهد تا با سرعت بیشتری در فاضلاب رشد کرده و تصفیه آب را با سرعت بیشتری انجام دهد.
- گاهی اوقات در آکواریوم های دریایی که از تکنیک های دوز کربن استفاده میکنند نیز استفاده می شود. این ماده برای افزایش سطح نیترات در آب و تقویت رشد باکتریها مورد استفاده قرار می گیرد.