نام محصول: سولفات مس
نام انگلیسی: Cupper(II) Sulfate
فرمول شیمیایی: CuSO4
سولفات مس، یک نمک معدنی است. به طور گسترده در صنایع مختلف نظیر کشاورزی، تولید مواد شیمیایی، داروسازی و آزمایشگاه های تحقیقاتی به کار می رود. این نمک معدنی شامل مس دو ظرفیتی است که با نام زاج یا کات کبود نیز شناخته می شود. سولفات مس، معمولاً به رنگ آبی تیره وجود دارد.
بررسی و آنالیز سولفات مس
استفاده سولفات مس در آزماشگاه،کشاورزی،صنعت
فرآیند انحلال این نمک در آب، یک واکنش گرمازا است. به عنوان سیتلیول سالزبورگ، سیتیویل رومی، مسیم آبی، یک ترکیب شیمیایی از مس، سولفور و اکسیژن می باشد. یک ماده غیر معدنی کریستالی با بوی نامطبوع، آبی رنگ، بسیار سمی است و کار کردن با آن ایمن نیست. این محصول به صورت صنعتی به وسیله فلز مس با اسید سولفوریک با غلظت گرم یا اکسید آن با اسید سولفوریک رقیق تولید می شود.
بررسی استفاده عمومی این ماده شیمایی
سولفات مس یک ترکیب همه کاره، انعطاف پذیر و موثر است که در کاربردهای بی شماری کامل می شود.استفاده اصلی آن در زمینه کشاورزی است که به صورت گسترده انجام می شود. نسل ها،استفاده ی آن را تنها در صنعت به عنوان رطوبت برای رنگرزی و آبکاری صحبت شده بوده است. سولفات مس یک ترکیب یونی متشکل از مس، گوگرد و اکسیژن است. این مولکول به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد و بسیار کاربردی است. صنعت فیبر از آن برای ایجاد الیاف مصنوعی استفاده می کند. در صنایع فلزی سولفات مس در پالایش مسی استفاده می شود. سولفات مس در طبیعت به عنوان کلکتانت (پنتاهیدرات) رخ می دهد.
بررسی استفاده در آزمایشگاه
از محلول سولفات مس در آبکاری اشیا فلزی استفاده می شود. از این روش با کمک یک جریان الکتریکی در فرایند الکترولیز مس می توان کاتد را به آند انتقال نمود. همچنین از محلول کات کبود برای مایع الکترولیت استفاده می شود. زیرا خطرات احتمالی در این شیوه کمتر از سایر روش های موجود می باشد.عموما تولید این ماده از واکنش سنگ معدن مس همراه با اسید سولفوریک به دست می‌آید. برای این کار سنگ معدن مس را در سولفوریک اسید رقیق غوطه‌ور می‌کنند. این فرایند درون یک راکتور با فشار کم انجام می‌گیرد. درون این راکتور اکسیژن و آب حرارت داده شده تقسیم می‌گردند و Cu به محصول مورد نظر تبدیل می‌گردد. با کمک این فرایند می‌توان انواع مختلفی از مس مانند سیم ، فلز و… را به محلول مورد نظر تبدیل نماید. با تبخیر‌سازی و بلور‌سازی محلول مورد نظر را به صورت جامد تبدیل می‌نمایند.
بررسی استفاده در صنعت
امروزه در بسیاری از مراحل صنعتی استفاده از این ماده می شود. در واقع، امروزه به سختی یک صنعت وجود دارد که از سولفات مس در آن استفاده نشود. Ullmann، پتاهیدرات سولفات مس، به راحتی توسط واکنش ترکیب پایه مس (II) با محلول اسید سولفوریک تهیه می شود. فلز مس، اسید سولفوریک و هوا، شایع ترین مواد اولیه برای تولید ترکیبات معدنی هستند. صنعت فلزی از مقادیر زیادی سولفات مس به عنوان یک الکترولیت در پردازش مس استفاده می کند. صنعت معدن مربوطه عاملی فعال در غلظت توسط فلوتاسيون پتاسيم سرب، روی، کبالت و سنگ معدن طلا است. صنعت، رنگ سولفات مس را در رنگ های ضد نقره استفاده می کند. نقش رنگ آمیزی شیشه ای را ایفا می کند.
بررسی استفاده در کشاورزی
مس سولفات در مقادیر پایین برای گیاهان و حیوانات خطر بالایی نداشته. همچنین می توان این ماده را به غذای حیوانات یا کود های گیاهی اضافه نمود. همه موجودات زنده برای ادامه حیات خود و متابولیسم سلولی به عنصر مس نیاز دارند. در صورت کمبود مس باید این ماده به صورت تقویتی به غذا اضافه گردد.سولفات مس به عنوان آفت کش و میکروب زدا نیز به کار گرفته می شود. همچنین می تواند سلامت گیاهان کاشته شده را در برابر بسیاری از مشکلات حفظ نماید. امروزه مقداری بالاتر از نصف کل تولیدات سولفات مس با کاربردهای مختلف در حوزه کشاورزی به مصرف رسیده اند.از سولفات مس در کشاورزی برای تولید سم های حشره کش، تهیه و تولید محلول های ضد قارچی برای گیاهان زراعی و باغات میوه، افزایش عنصر مس در گیاهان و جبران کمبود این ماده در خاک استفاده می شود.
کاربردهای سولفات مس در صنایع
کاربرد های زیستی
- استفاده برای تهیه محلول‌های ضد قارچ
- تولید مواد حشره کش
- در تشکیل کلروفیل و پدیده فتوسنتز دخالت دارد.
- همچنین باعث تحریک در تشکیل ویتامین A می‌شود.
- پنج آّبه به طور متداول به عنوان ضدقارچ برای کنترل ویروس‌های باکتریایی و بیماری قارچی محصولات، میوه‌ها و سبزی‌ها استفاده می شود. مانند زنگ گیاه، لکه برداشتن برگ‌ها، آفت‌ها و زخم پوست سیب
- نقش متابولیکی مس در چندین سیستم آنزیمی مشخص شده است. همچنین نقش مهمی در بیوسنتز و فعالیت اتیلن به عنوان هورمون رسیدگی میوه‌ها داراست.
- برای رفع کمبود مس در خاک استفاده می‌شود. می‌توان کودهای حاوی آن را یا سولفات مس محلول در آب را به خاک اضافه و یا محلول پاشی نمود.
- با ترکیب این ماده با کربنات آمونیوم می‌توان محلولی برای جلوگیری از خشک شدن جوانه‌ها و نهال‌ها ساخت. همچنین از آن در باغبانی استفاده نمود.
- در غلظت زیاد، مس نیز باعث مسموم شدن گیاه شده می شود. میوه‌ها حالت ترک خورده و سیاه رنگ پیدا می‌کنند و در روی برگ‌ها نیز نقاط نکروزه قهوه‌ای رنگ و ریزی مشاهده می‌شود.
- مس سولفات پنج آبه به عنوان ضد نرم‌تن برای دفع کردن و کشتن حلزون‌ها و نرم‌تنان استفاده می‌شود.
- به عنوان ضدجلبک برای جلو گیری از رشد جلبک‌ها استفاده می‌شود.
- اغلب برای تهیه کاتالیست‌ها برای چندین واکنش در بسیاری از صنایع استفاده می‌شود.
- به عنوان یک ماده افزایشی در چسب‌ها استفاده می‌شود.
- فرم بدون آب سولفات مس بسیاری از فرآیند‌ها مانند جابجایی در سنتزهای آلی را کاتالیز می‌کند.
کاربرد های صنعتی
- در خالص‌سازی گازها برای برداشتن هیدروژن کلرید و هیدروژن سولفید استفاده می‌شود.
- در تهیه رنگرز میانی و کاتالیز سنتز ترکیب دی آزو و رنگ خوردن فتالوسیانین بسیار متداول است.
- کنترل رشد ریشه درختان در لوله‌های فاضلاب استفاده می‌شود.
- در صنایع نساجی به عنوان عامل تثبیت‌کننده رنگ استفاده می‌شود.
- حفظ و نگهداری چوب و خمیر آسیاب شده چوب
- در عملیات حکاکی و چاپ سنگی استفاده می‌شود.
- جهت تهیه ابریشم مصنوعی
- در ساخت لاستیک مصنوعی استفاده می‌شود.
- تصفیه نفت، ساخت فولاد، آبکاری استفاده می‌شود.
- به عنوان یک ماده رنگ دهنده برای شیشه، چسب و سرامیک استفاده می‌شود.
- استفاده به عنوان عامل رنگی و ضدعفونی‌کننده در استخرها
- در بسیاری از رشته‌های شیمی برای انجام واکنش‌های متنوع استفاده می‌شود.
- در آبکاری به عنوان الکترولیت استفاده می‌شود و همچنین در واکنش‌های رسوبی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- به مقدار ppm 500 در آب آشامیدنی کاکیان برای کنترل آسپرژیلوز و کاندیدیاز و درماتیت گانگرنی توصیه شده است.
